همه چیز درباره آجیل شب یلدا

آجیل شب یلدا یکی از اعضای جدانشدنی سفره های یلدایی ما ایرانیان است. از آجیل در مراسمات مختلفی همچون شب یلدا، عید نوروز، چهار شنبه سوری و … استفاده می کنند که برای هر کدام ترکیب اقلام آجیل متفاوت است. به عنوان مثال آجیل شب یلدا و چهار شنبه سوری به آجیل زمستان معروف هستند و شامل اقلامی با طعم زمینه ای شیرین می باشند. در این مطلب در مورد آجیل شب یلدا صحبت می کنیم.

شب یلدا

شب یلدا که نام دیگر آن شب چلّه می باشد، یکی از قدیمی ترین مراسمات ایرانیان بوده که نسل به نسل منتقل شده است. در واقع به یلدا از غروب آخرین روز پاییز تا طلوع اولین روز زمستان را می گویند. شبی که بلندترین شب سال نام دارد. بعد از آن چهل روز اول زمستان به چله بزرگ و بیست روز بعد از آن به چله کوچک معروف است. واژه یلدا به معنای میلاد و تولد است. منظور تولد خورشید بعد از طولانی ترین تاریکی و سیاهی می باشد.

آیین شب یلدا

در شب یلدا یا همان شب چلّه، معمولا همه اعضای خانواده به خانه بزرگ خانواده که معمولا خانه پدربزرگ و مادربزرگ هست، می روند و بعد از تهیه کردن و خوردن شام مفصل مشغول گفتگو می شوند. خود را با خوردن آجیل شب یلدا، انار و هندوانه سرگرم می کنند که تا سحر بیدار بمانند. آنها آتش روشن کرده و به دور آن حلقه می زنند تا غم نبود خورشید و سردی و سیاهی شب روحیه آن ها را ضعیف نکند. بعد از مشاهده سپیده دم و روشنایی به رخت خواب رفته و استراحت می کنند.

در آیین یک سنت قدیمی آمده است که پادشاهان ایرانی در اولین روز زمستان تاج و تخت خود را رها می کردند و با لباسی سفید به سمت صحرا حرکت می کردند و در آنجا بر روی فرشی سفید می نشستند. در آن روز تمامی برده ها، نگهبان های کاخ و خدمت کاران آزاد بودند و همه مردم شهر چه فقیر چه غنی، چه رئیس چه مرئوس همگی یکسان زندگی می کردند.

هر کدام از تنقلات و خوراکی های سفره شب یلدا جنبه نمادی دارند و بیانگر موضوعی هستند. به عنوان مثال انار و آجیل شب یلدا که دارای دانه های زیادی هستند، نماد برکت خیزی و فراوانی است یا سرخی انار و هندوانه نماد روشنی خورشید در شب را دارند.

آجیل شب یلدا، شیرینی ها و میوه ها همگی نشانه سلامتی، برکت و شادی هستند. از دیگر رسم و رسومات این شب طولانی می توان به گرفتن فال از حافظ و گفتن آینده از روی پر یا پوک بودن گردو بعد از شکستن آن اشاره کرد.

همه چیز درباره ی آجیل شب یلدا

همان طور که گفته شد آجیل شب یلدا که یکی از آجیل های زمستان است و به همین دلیل به آجیل زمستان نیز معروف است شامل چند قلم مغز خام و خشکبار های شیرین همچون توت خشک، برگه زردآلو، انجیر خشک، مویز و کشمش است. یکی دیگر از پرطرفدارترین و معروف ترین آجیل های شیرین که البته ریشه آن به آجیل شب یلدا بر می گردد ، آجیل مشکل گشاست.

در قدیم آجیل شب یلدا شامل کشمش، بادام، فندق، انجیر خشک، برگه زردآلو، پسته، توت خشک، برگه هلو و خرما بود که امروزه نقل و باسلوق هم به آن اضافه شده است.

آیین جشن شب یلدا در تمام شهر ها و روستا های ایران با کمی اختلاف به همین صورت برگزار می شود. از دیگر رسم و رسومات در این شب این است که تازه داماد ها به همراه خانواده و اقوامشان به خانه نو عروسشان می روند و برای او خونچه هایی تزیین شده از انار، هندوانه، آجیل و … می برند.

خواص آجیل شب یلدا

آجیل به واسطه سرشار بودن از انواع ویتامین ها، پروتئین ها، مواد معدنی و ریزمغذی ها از اهمیت ویژه ای در تامین سلامتی بدن برخوردار است اما باید این موضوع را مد نظر داشت که به دلیل داشتن کالری بالا باعث افزایش وزن می شود.

به طور کلی پسته بعد از بادام منبع غنی از آهن محسوب می شود، توت خشک موجود در آجیل شب یلدا، سرشار از فروکتوز است که به بیماران دیابتی برای جذب انسولین کمک قابل توجهی می کند.

برگه زردآلو سرشار از بتاکاروتن و پتاسیم است. بتاکاروتن به واسطه داشتن خواص آنتی اکسیدانی بسیار قوی باعث می شود رادیکال های آزاد غیر فعال شود.

بعد از برگه زردآلو، کشمش سرشار از پتاسیم است که کمک زیادی به تنظیم فشار خون می کند. به همین دلیل افرادی که از فشار خون رنج می برند، بهتر است آن را در رژیم غذایی خود بگنجانند.

انجیر خشک از چند جهت اهمیت دارد. منبع غنی ای از آهن، کلسیم و پتاسیم است، به همین دلیل به افرادی که از کم خونی، پوکی استخوان یا فشار خون رنج می برند، توصیه می شود.

بادام سرشار از ویتامین E و کلسیم است که برای حفظ سلامت پوست و شادابی مو بسیار حائز اهمیت است، همچنین افرادی که استفاده کمی از لبنیات دارند، بادام می تواند جایگزین مناسبی برای جبران کلسیم بدشان باشد.

فندق نیز به واسطه داشتن مواد معدنی زیادی از جمله روی و آهن، خوردن آن به افرادی که سیستم ایمنی قوی ندارند، توصیه می شود که حتما در رژیم غذایی خود جایی برای فندق بگذارند.

خرما در آجیل شب یلدا جایگاه ویژه ای دارد. منبعی غنی از ویتامین، کلر، گوگرد و منیزیم است. کلر و گوگرد موجود در خرما باعث خوش بو کردن و ضد عفونی کردن دهان می شود؛ همچنین منیزیم موجود در آن به خرما خاصیت ضد سرطانی بودن می دهد. مصرف خرما برای افرادی که کم خونی، کمر درد، ضعف کلیه، ضعف در شنوایی و بینایی دارند، توصیه می شود و برایشان بسیار سودمند است.

دلایل برپایی جشن یلدا

از مهم ترین دلایل برپایی و دورهمی جشن یلدا می توان به دو مورد اساسی و مهم توجه کرد که به شرح زیر می باشد:

غلبه نور و روشنایی بر ظلمت و تاریکی

در گذشته به جهت این که شغل و منبع اصلی درآمد اکثر مردم دامپروری و کشاورزی بود، شرایط محیطی و تغییرات آب و هوایی برای آن ها از ارزش و اهمیت فراوانی برخوردار بود.

تغییرات پی در پی فصل ها از این جهت برای مردم قابل درک بود که آن را مشاهده و تجربه می کردند و همواره پس از کشف و تجربه رویداد جدید، به دنبال فلسفه، چرایی و دلیل به وجود آمدن آن بودند.

در گذشته انسان تاثیر نور و روشنایی و ظلمت و تاریکی را بر زندگی خود مشاهده و تجربه می کرد و طبق تجربیات به دست آمده از نور و روشنایی به این نتیجه دست یافت که روشنایی نماد نیکی و پروردگار است و شب نماد تاریکی، ظلمت و سردی.

طبق تجربیات و مشاهدات بشر در آن دوره، شب و روز دو روی سکه بودند که همیشه مقابل هم در جدال بودند. در صورتی که روزها بلندتر بودند نشانه پیروزی و روشنایی بود و اما اگر روزها کوتاه‌تر و شب ها بلندتر می شدند یعنی تاریکی بر روشنایی فائق آمده و بر آن تسلط دارد. به همین دلیل آخرین روز فصل پاییز که بلند ترین شب سال را دارا بود، جشن می گرفتند، چون بعد از آن کم کم روز ها بلند تر می شد و پروردگار بر دشمن خود پیروز می شد.

شروع خلقت و آفرینش

در ایران قبل از دین زرتشت، مردم آیین مهرپرستی داشتند که پایه آیین مهرپرستی بر پرستش مهر (میترا) بود. میترا نه تنها واسطه ‌ای برای بستن عهد و پیمان‌ها بود بلکه نماینده عشق و محبت هم بود. از نظر مهرپرستان نماد و نشانه ظاهری میترا خورشید است و شب یلدا، شب تولد مهر است؛ به همین دلیل شب یلدا را به جشن و پایکوبی می پرداختند.

همانطور که دیدید، در این مطلب سعی کردیم همه چیز را در مورد یلدا و آئین آن و همچنین آجیل شب یلدا برای شما بگوییم. امیدواریم این مطالب برایتان مفید بوده باشد. لطفا در صورت علاقه مندی، برای استفاده دیگران، آن را به اشتراک نیز بگذارید.